İZMİR’in Konak ilçesinde, en son 1923’te restore edilen ve İzmir Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne ait olan Ali Reis Mescidi’nden arka kapı ve kitabe kaldı. Kent bekçisi Orhan Beşikçi’nin girişimiyle kitabesi koruma altına alınan caminin önce projeleri hazırlanacak, ardından Koruma Kurulu’nun onayı ile yeniden inşası planlanacak. Beşikçi, “Caminin kitabesi onarım kitabesi. İmam-ı Rasih Efendi’nin himayesinde restore edildiğini bildiren kitabedir” dedi.
Aydınoğlu Beyliği’nin İzmir’i fethinden sonra Türk ailelerinin ilk yerleşim yerlerinden biri olan Ali Reis Mahallesi’ndeki tarihi cami, cumhuriyetin ilk yıllarında restore edilmiştir. Uzun yıllar sahipsiz kalan Ali Reis Mescidi’nden sadece kapısı ve kitabesi kalmıştır. Şehir gözlemcisi, araştırmacı-yazar Orhan Beşikçi, tarihi caminin yeniden inşası, kapısının ve kitabevinin korunması için İzmir Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne dilekçe yazdı. Savunma Konseyi, İzmir Arkeoloji Müzesi’ndeki kitabenin kaldırılmasına karar verdi. Yazıt, uzman ekipler tarafından bulunduğu yerden alınarak koruma altına alınmak üzere müzeye nakledildi. İzmir Vakıflar Bölge Müdürlüğü de caminin bulunduğu yere sanat tarihçisi ve mimar göndererek bölgede incelemelerde bulundu. Yetkililerden alınan bilgiye göre, İzmir Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne ait tarihi mescit için önce projeleri hazırlanacak, ardından Koruma Kurulu’nun onayı ile yeniden inşası planlanacak.
Ali Reis Mahallesi’nin kentin en eski semtlerinden biri olduğunu belirten Orhan Beşikçi, “Eski İzmir mimarisinin en güzel örneklerini burada görebiliriz. Ali Reis Mahallesi’nde başta çeşmeler olmak üzere çok değerli su yapıları var. hala ayakta onarım bekliyor.Çeşmeler var.Ali Reis Mahallesi adını mescitten alıyor.Bu bölgedeki diğer mahalle isimleri de cami isimlerinden geliyor.Faik Paşa Mahallesi, Selahaddin Zade Mahallesi, Hatuniye Mahallesi de adını alıyor. Ali Reis Mescidi maalesef bu haliyle günümüze kadar gelebilmiştir. “Bir kapısı vardır. Kapıdaki kitabeye bir şey olmasın diye müzeye götürüldü. Mescidin kitabesi onarım kitabesi. 1923 yılında İmam-ı Rasih Efendi’nin himayesinde restore edildiğini bildiren kitabedir. Eski fotoğraflarda kesme taştan, ahşap yapıdan yapılmış ve daha çok mescit görünümünde bir cami.” Binanın restore edilerek kente kazandırılması gerektiğini kaydeden Beşikçi, “Burada yapılacak bir yüzey kazısıyla büyük ihtimalle cami ile ilgili başka objelere de rastlamak mümkün olacak. Bu nedenle caminin restore edilmesini ve müzedeki kitabesinin yerine asılmasını bekliyoruz. Arkeologlar yüzey çalışmalarına dahil edilmelidir. Yapılacak kazılarda muhtemelen caminin temelleri ve hatta orijinal kitabesi de bulunabilecektir. Vakıfların girişimde bulunması çok sevindirici bir gelişme. Vakıflar bir hareket göstererek ‘Han Bey’ dediğimiz Pazaryeri, Asmalı Mescit ve Faik Paşa camilerinin onarımına başladılar. ” dedim.
Tarihi mescidin kitabesini İzmir Arkeoloji Müzesi adına teslim alan Arkeolog Avni Sağlam, “Kitap muhafaza edilmiş olup müzemizin deposunda bulunmaktadır. Kitabe üzerinde temizlik çalışması yapılmıştır. Çalışmalarımız sonuçlanmıştır. Osmanlı kitabelerinin daha net okunması için yapılan çalışma ile son halini almıştır.” Delikler var. Onlar hakkında bir şey yapamadık” dedi.
